Twee asbestdoden op één dag
foto: Jimmy Kets De Standaard
ERIK MEERSSCHAERT
Kemzeke 15 april 1956 – Oudenaarde 27 november 2024
Hij wist het. De diagnose ‘maligne mesothelioom van de pleura’ heeft de allure van een doodvonnis. Het overviel hem in september 2022. Hij herinnerde zich zijn vakantiejob in de asbestfabriek SVK in Sint-Niklaas, 48 jaar daarvoor, asbestvezels daalden toen tot in zijn longen en ja, dat kan dodelijk zijn. Daarover werd en wordt veel gezwegen.
Na de diagnose stopt hij resoluut met zijn werk als burgerlijk ingenieur en besteedt zijn resterende tijd en energie aan de strijd tegen het verzwijgen van de gevaren van asbest en de schier vanzelfsprekende attitude om winstbejag voorrang te geven. Hij spreekt met gezag, kennis van zaken en zonder enige terughoudendheid. Zijn woorden ondersteunen ons werk bij STOFFvzw bijvoorbeeld ook bij de keuze van een moerbeiboom als levend monument voor de asbestdoden.
De teksten die hij schreef zullen nog lang de handleiding zijn bij de acties om de overheden en het handvol winstjagers, die het voor het zeggen hebben te matigen.
Erik Meersschaert is – ook letterlijk – een stevig gebouwde, grote man en veelzijdig. In 2009 wordt hij op tv, de strafste van de canvascracks. Hij is handig, schrijft met een vlotte pen, ook over artistieke onderwerpen. Zijn boek ‘Adriaan Brouwer – zo zijn leven, zo zijn werk’ uit 2018 getuigt ervan. De werkkamer van Erik verzamelt de sporen van ambitie en geeft zicht op het glooiende landschap aan de rand van Oudenaarde. Leen, zijn echtgenote en Erik zijn gastvrij van nature. Het ouderlijke huis is een baken voor zijn twee kinderen en hun gezin, zes kleinkinderen. Tot het laatst blijft hij leerling aan de Academie van Oudenaarde, richting vrije grafiek.
LUC HEIRBAUT
Sint-Niklaas 2 juli 1957 – Beveren 27 november 2024
Hij is bescheiden. De stilste van een tweeling. Hij heeft zijn gedacht maar houdt het voor zich. Met zijn handen is hij een meester. De grote vlinder in de wachtruimte van de begraafplaats Heimolen in Sint-Niklaas is zijn werk. Weinigen weten dat. De titel ‘kunstenaar’ is niet aan hem besteed. Kijken en maken is als vanzelfsprekend een stuk van zijn natuur, een manier van leven.
De diagnose maligne mesothelioom overviel hem op 6 december 2019. De schrik slaat toe, maar hij sluit zich op in zijn lijf. Niet zonder reden. Zijn vader Karel Heirbaut (1927 – 2001). Allicht de beroemdste schrijver, speler, stellingbouwer en sociaal voorvechter van het Land van Waas stierf eraan. Zijn schoonbroer Patrick Van Landeghem bezweek aan diezelfde mesothelioom in 2022. Luc wilde er niet van weten, wilde niet ziek zijn, er niet van horen.
We interviewden hem in mei 2021. Het was feest toen. De immuuntherapie had gewerkt, alle sporen van kanker waren verdwenen, het scheen een wonder van de geneeskunde. Het was lente, de tuin achter zijn huis stond in bloei. Zijn vrouw Bibiana zong en zijn dochter Helena was in de wolken. Toen sprak hij over zijn leven, zijn werk als begeleider bij Levanto, een centrum voor sociale tewerkstelling, de restauratie van huizen in Gent en van de historische graven in de begraafplaats Schoonselhof. Maar ook over werk in een garage, misschien kreeg hij daar asbestvezels in zijn longen. Asbest is overal.
In 2023 kwam het kwaadaardige mesothelioom terug, dit keer aan het vlies rond zijn hart. Hij talmde om een dokter te spreken. Het werd erger en op het nippertje konden ze hem nog redden in het UZ Gent. Het leek toen een hartkwaal en dat hadden ze dan onder controle. Weer een reden om blij te zijn en te geloven in een toekomst. Op een dag, niet eens zo lang geleden zei de longarts hem de hardvochtige realiteit, dat het nog een kwestie van weken was. Toen verloor hij de moed om te strijden en zelfs de moed om nog te eten.
Kanker is een vloek en wat ze de mensen aandoet ervaren we als oneerlijk. Maar aan kanker door asbest kleeft schuld, het vuil van geld. Dat is driedubbel oneerlijk.